Vins doux naturels (VDN) zijn zoete (dessert)wijnen, gemaakt van witte of blauwe druiven, waarbij verrijkt wordt met alcohol, dit in tegenstelling tot zoete wijnen waaraan geen alcohol wordt toegevoegd. Vin doux naturel wordt in talrijke landen geproduceerd: Portugal (Port en Moscatel de Setubal), Spanje (Malaga), Italië (Marsala), Griekenland (Muscat de Samos, de Lemnos en de Patras) en Frankrijk.
Frankrijk produceert circa 500.000 hectoliter per jaar waarvan 98% komt uit de Middellandse Zee regio en daarvan 80% komt uit de Roussillonstreek. De grootste producenten van vin doux naturel zijn de AOC's Rivesaltes en Muscat de Rivesaltes. De export van deze wijnen is zeer gering. Op het vasteland van frankrijk komen de vin doux naturel wijnen uit volgende AOC's:
Roussillon
- AOC Banyuls
- AOC Banyuls Grand Cru
- AOC Maury
- AOC Muscat de Rivesaltes
- AOC Rivesaltes
- AOC Grand Roussillon
Rhône
- AOC Muscat de Beaumes-de-Venise
- AOC Rasteau
Languedoc
- AOC Muscat de Frontignan
- AOC Muscat de Lunel
- AOC Muscat de Mireval
- AOC Muscat de Saint-Jean-de-Minervois
Enkele algemene regels voor de vin doux naturel
De most voor deze wijnen moet minimaal 252 gram suiker per liter bevatten.
De opbrengst is gelimiteerd tot 28 à 30 hectoliter per hectare.
Bij of na de gisting wordt met alcohol verrijkt (mutage). Het tijdstip van de alcoholtoevoeging, waardoor de gisting stopt, bepaalt hoe zoet de vin doux naturel uiteindelijk wordt.
Aan de most of wijn mag maximaal 5 tot 10% alcohol worden toegevoegd. Het uiteindelijke alcoholgehalte mag liggen tussen 15 en 21,5%.
De meest gebruikte druivenrassen zijn: grenache noir, grenache gris, grenache blanc, macabeu, malvoisie (tourbat de roussillon), muscat à petit grains en muscat d'alexandrie (muscat à gros grains). De toegestane druivenrassen is niet voor elke AOC dezelfde.
Vinificatie
De vinificatie van de overrijpe druiven verschilt van streek tot streek. Vaak vindt, voordat de gisting begint, macération pelliculaire plaats, in andere gevallen wordt er direct geperst. Na de gisting en de alcoholtoevoeging kan de opslag op twee manieren plaatsvinden: oxidatief (zuurstof wordt toegelaten) en reductief (zuurstof wordt uitgesloten). Oxidatieve opslag gebeurt in een aantal gevallen zelfs buiten in weer en wind in grote glazen buikflessen (bonbonnes) en in houten vaten. Binnen vindt opslag plaats in betonnen cuves, barriques of foeders met of zonder zuurstof. Het bottelen kan snel gebeuren maar wordt vaak uitgesteld om de wijn te laten rijpen. Wanneer oxidatief gevinifieerd wordt en lang wordt opgeslagen, ontstaan zogenaamde rancio's zoals bij Banyuls en Rasteau. Vin doux naturel, vooral van grenache noir, worden vaak zeer lang opgeslagen, wel tot twintig jaar toe en vertonen zeer variabele suikergehalten. De wijnen worden omschreven als doux (125 gram suiker per liter), demi-doux, demi-sec en sec (50 gram suiker per liter).
Vins doux naturels worden soms als aperitief, maar meestal als dessertwijn genuttigd. Dit dessert kan bestaan uit zoete gerechten, noten of kaas. Na het openen van de fles kan een vin doux naturel lang bewaard worden zonder kwaliteitsverlies. Muskaatwijnen worden soms jong gedronken. In de loop van de tijd onstaan verschillende aroma's: jong (fruit en bloemen), middeljong (vijg, abrikoos, pruim en kers), na langere opslag (droge vruchten zoals pruim, vijg, noten), zeer oud (karamel en geroosterde noten) en extreem oud (cacao, koffie, cognac).