De aroma's van de wijn

Inleiding

Geen enkele drank heeft zoveel variëteiten, soorten smaken en nuances dan wijn. Wijn is zoveel meer dan gegist druivensap. Wijnproevers leren wijn dan ook kennen tijdens wijnproeverijen waar ze, samen met andere wijnliefhebbers, een weg zoeken in het labyrint aan kleuren, geuren en smaken.

De Aroma's van de wijn

De aroma's van de wijn kunnen we eenvoudigweg opdelen in 3 categorieën: De primaire, secundaire en tertiaire aroma's.
Tot de primaire aroma's behoren de plantaardige, florale, fruitige, mineralige en kruidige geurgroepen.
Tot de secundaire aroma's behoren de geurimpressies van fermentatie, zuivel en amyl.
In de tertiaire aroma's tenslotte vinden we opnieuw fruitige en florale waarnemingen maar ook het zoet en de balsem terug.
Hieronder volgt een opsomming van geuren die we terugvinden in de wijn. Tot welke geurgroep ze behoren en wat hun doet opvallen in de wijn.

Primaire Fruitige Aroma's

• Aalbes of rode bes
  Rode bes is een kenmerkend aroma bij jonge wijnen. Deze uitgesproken fruitgeur kan vers rood fruit zijn en geel fruit, maar ook warm gestoofd fruit en confituur. Fruitige aroma's komen voor bij jonge, zowel rode als witte wijnen.
  Sommige wijnen van pinot noir hebben een heerlijk aroma van aalbessen en de geur ervaren we ook bij veel jonge roséwijnen. Uitzonderlijk kan aalbes voorkomen bij witte wijnen uit warmere gebieden die gegist zijn in stalen tanks onder lage temperatuur.

• Banaan
  De geur van banaan kan heel sterk naar voren komen bij jonge witte wijnen, zuiderse rosé en heel jonge rode wijn die gemaakt worden via de koolzuurinwerking.
  Deze methode, waarbij koolzuurgas inwerkt op de druif, komt in oorsprong uit de Beaujolais en wordt vandaag in veel streken, al dan niet gedeeltelijk, toegepast bij wijn die gemaakt wordt om snel te drinken.

• Citroen
  Citroen is een citrusaroma uit de fruitreeks. Zijn aanwezigheid is gemakkelijk op te sporen in witte wijnen zoals witte sauvignon en chardonnay.
  Mandarijn, sinaasappel, pompelmoes, citroen en limoen behoren tot dezelfde familie, maar vertonen onderling aanzienlijk aromaverschillen.

• Framboos
  Dit aroma maakt deel uit van de fruitreeks van de primaire aroma's , meer concreet van de rode vruchten.
  Dit aroma vinden we meestal in wijnen die bewerkt zijn met garnacha (grenache), bijvoorbeeld cabernet sauvignon en merlot.

• Perzik
  Perzik is een veel voorkomend aroma uit de fruitreeks. Zijn aanwezigheid is gemakkelijk op te sporen in chardonnay en riesling. Het is een aroma dat evolueert met het ouder worden van tokayerwijnen en dat voor een aangenaam parfum zorgt.
  Perzik is typisch voor witte wijnen met body en rijping, en geeft ook een intens aroma in sommige jonge rode wijnen.

• Pruim
  Pruim is een plantaardig aroma van de fruitreeks, het patrimonium van de rode wijnen, van de droge tot de natuurlijke zoete.
  Komt meestal voor in garnacha en in de merlot en pinot noir wijnen, en verschijnt ook in enkele rosé wijnen.

Primaire Kruidige aroma's

• Peper
  Peper behoort tot de specerijen en kruidenreeks.
  We ruiken peper veelvuldig in de krachtige pinot noir wijnen uit Pommard en Côte de Nuits in Bourgogne, maar ook rijpe syrah wijnen hebben geuren van gemalen zwarte peper. Rijpe cabernet sauvignon, tempranillo en nebbiolo druiven die groeien op een harde bodem van leisteen hebben een subtiel peperaroma. 
  Bij oude, belegen wijn uit Châteauneuf-du-Pape komen dikwijls pittige pepertoetsen naar voren. En een minder gekende druif uit de Loirevallei, de pineau d'aunis geeft een krachtige witte pepergeur aan jonge wijn.

Primaire Plantaardige aroma's

• Groene Peper
  Dit aroma kan evenwel ondergebracht worden in de kruidige aromareeks.
  Groene peper is een typisch variëteitaroma van cabernet sauvignon. 
  Het wordt ook beschouwd als een defect of gebrek dat in enkele wijnen met onvoldoende rijping voorkomt.

Secundaire Amyl aroma's

• Karamel
  Karamel is een aroma dat voorkomt bij wijnen die op hout gerijpt zijn, oudere wijnen en wijnen die versterkt zijn met alcohol. Karamel behoort tot de secundaire aroma's en van de gebrande, rokerige types.
  Sommige madera's en zoete sherry's ruiken karamel en sommige witte wijnen die gerijpt zijn in nieuwe eiken vaten, ruiken heerlijk naar botersnoepjes.
  De aromatische intensiteit van karamel hangt af van de sterkte van het branden van de vaten.

Tertiaire Balsem aroma's

• Den
  Den is een tertiair aroma dat behoort tot de familie van de houtaroma's en de balsems.
  Den komt meestal voor in Spaanse, Franse en Italiaanse mediterrane wijnen en is een subtiel aroma dat voortkomt uit de rijping in houten vaten.
  Het denaroma zit in de druiven garnacha en cariñena.

• Kaneel
  Kaneel behoort samen met vanille tot de familie uit de kruiden en balsemreeks.
  Het is een typisch rijpingsaroma van de variëteit pinot noir en is ook aanwezig in sommige witte wijnen, zoete wijnen en rode crianza wijnen.

• Leder
  Deze dierlijke geur komt voor bij wijnen die vel tannines bevatten en lang rijpten. Sommige druiven, merlot, mourvèdre, syrah en cabernet sauvignon, geven met ouder worden een subtiele ledertoets af. Een extreem voorbeeld is de geur van een vochtig bezweet paardenzadel die we soms herkennen in alcoholrijke shirazwijnen uit Australië. 
  Er zijn veel ledernuances, van oud leder tot de geur die je waarneemt bij het binnenkomen van een handtassenwinkel.

• Vanille
  Vanille is één van de populairste aroma's. Het zit in veel wijnen van verschillende variëteiten, maar valt vooral op in chardonnaywijnen.
  Het is een aromatisch, kruidig en balsemkenmerk. Vanille wordt beschouwd als een zoete specerij en de aanwezigheid ervan in wijnen is vooral een gevolg van de vanilline die voorkomt uit een fenolaldehyde.

• Zoethout
  Het aroma van zoethout komt veelvuldig voor in de rode variëteiten die wijnen met body opleveren, zoals garnacha of cariñena.

Tertiaire Florale aroma's

• Hazelnoot
  Hazelnoot behoort tot de groep van de tertiaire aroma's en van de dierlijke reeks.
  Komt meestal voor in enkele droge witte wijnen, in portowijnen en in de zeer droge sherry's en is een klassieke variatie op het aroma van de chardonnaywijnen. Komt ook wel eens voor in wijnen die gerijpt zijn in gemiddelde gebrande eiken vaten.

Tertiaire Zoete aroma's

• Chocolade
  Chocolade bevindt zich in oude rode wijnen en reserva wijnen. Het komt vooral ook voor in porto en in oude oude rode wijnen die op hun best zijn.
  Het is een aroma van de rokerige reeks, zoals cacao of koffie.
   
• Honing
  Honinggeur is een edel aroma dat veel voorkomt bij zoete wijnen op basis van semillon, sauvignon blanc, riesling en chenin blanc. 
  Acacia, oranjebloesem en linde zijn geuren die we terugvinden bij oude sauternes en voorname belegen Trockenbeerenauslese uit Duitsland.
  Honing komt ook voor in de edele zoete Tokaj uit Hongarije en de muskaatwijnen die we terugvinden langs de Middellandse Zee.