Inleiding
De Beaujolais maakt deel uit van de Bourgogne en is de meest zuidelijk gelegen wijnregio (sinds 1930). De wijnen van de Beaujolais worden ontegensprekelijk geassocieerd met de primeurwijnen dewelke jaarlijks op de derde donderdag van november op de markt worden gebracht onder de noemer "le nouveau Beaujolais est arrivé!". Het zou deze mooie streek onrecht aandoen door ze enkel met deze lichte, fruitige wijnen te kenmerken. Fruitig, ja... de Beaujolais wijn is zonder twijfel één van de meest fruitige, heldere en sappige wijnen die er bestaan. Maar het kunnen tevens ook mooi gestructureerde wijnen zijn met copieus fruit, die zich in al hun pracht manifesteren. Deze worden geproduceerd van oude wijnstokken waarvan de zorgvuldige gerijpte druiven (gamay noir à jus blanc druif) een langdurige, veelal klassieke vinificatie ondergaan. De oude stokken leveren verrukkelijke wijnen waarvan het fruit je glas uitzwiept.
De Beaujolais strekt zich uit op de westoever van de Saône, tussen de Mâconnais en de voorsteden van Lyon. Het is het grootste van de vijf Bourgondische wijndistricten. Het gebied is 55 km lang en 14 km breed. In totaal bestaat het uit 22000 hectare wijngaarden die bewerkt worden door de vele typische kleine wijnboeren.
Geschiedenis
De naam Beaujolais komt van het oude stadje Beaujeu dat zich in de late Middeleeuwen onafhankelijk maakte van de Graaf van Mâcon en het Huis van Savoye. Het was seigneur Béraud die dit bewerkstelligde. Hij noemde het gebied dan ook 'bellum jugum' (beeldschoon heuvelland).
De wijnbouw dateert vanuit de Romeinse tijd. Zo zou de cru Saint-Amour zijn naam ontlenen aan een Romeins legionair die Sanctus Amor heette. Tijdens de Middeleeuwen was de wijn zeer in trek, en dit tot ver buiten de grenzen. In de 17e eeuw kende de wijnbouw een moeilijke periode door de opkomst van andere wijnregio's. Later werd de Beaujolais populair in Parijs waar hij gekend stond als een aangename dorstlesser.
De wijnbouw
De Beaujolais is opgedeeld in twee wijnbouwgebieden, de Haut-Beaujolais en de Bas-Beaujolais. Beide regio's ontmoeten elkaar in Villefranche-sur-Saöne, waar het riviertje Nizerand de grenslijn vormt. De noordelijke helft heeft de grootste dichtheid van wijngaarden op een granietachtige ondergrond en brengt de beste wijnen voort. De befaamde cru's van de Beaujolais liggen dan ook in dit gedeelte. Het zuidelijk gedeelte is de streek van de Beaujolais-Villages, de gewone Beaujolais alsook de befaamde Primeur of Nouveau wijnen.
De oogst van de druiven begint midden september en duurt gemiddeld twee weken. In de Beaujolais is het tot vandaag nog steeds verplichten om handmatig te plukken om de kwaliteit van de productie te handhaven. De druiven worden zo snel mogelijk onbeschadigd getransporteerd naar de perskelder. Indien de druiven beschadigd zijn en onder een blakende zon worden vervoerd treedt er oxidatie op in de voorgisting en dit is uiteraard niet gunstig voor de wijn. Bij ontvangst in de kelders worden de druiven ontsteeld en gekneusd en kan de vinificatie starten. De rode Beaujolais ontstaat doordat er aan de schillen de gamay kleur wordt onttrokken. Deze kleurstoffen bevinden zich tegen de binnenwand van de schil. Door de vruchten met de schillen te laten gisten, onttrekken de hoge gistingstemperaturen, van 28 tot 30 graden, én het herhaaldelijk rondpompen van de gistende wijn de kleurstoffen aan de schil en kleuren daarmee de wijn.Het gistingsproces kan tot 14 dagen duren, tot de gistcellen een alcoholgehalte van 13 tot 14 graden hebben bereikt. Het oversteken van de most gebeurt wanneer de fermentatie op z'n eind loopt. Eens in de vaten volgt na de winter de malolactische gisting, waarbij het aanwezige appelzuur in twee tot drie weken wordt afgebroken en wordt omgezet in melkzuur. Na de tweede gisting volgt de soutirage, waarbij de wijn op nieuwe vaten wordt overgestoken om de wijn te scheiden van het bezinksel van de tweede gisting.
Naast de traditionele gistingsmethode wordt op grote schaal de macération carbonique toegepast. Deze gistingsmethode laat het immers toe om bijzonder fruitige wijnen te maken die snel drinkbaar zijn. Hierbij worden de druiven niet ontsteeld of gekneusd maar volledig in de gistingstank gestort. Het gewicht van de bovenliggende druivenmassa kneust een deel van de onderste druiven waarbij de fermentatie op gang begint te komen. Uit de macération carbonique resulteren uitzonderlijk fruitige en geurige wijnen die snel kunnen worden gedronken. Ze worden getypeerd door een lage zuurgraad en een bescheiden tanninegehalte, waardoor ze rond en soepel smaken. De gamay druif leent zich hiervoor uitstekend.
De appellations
De wijnen van de Beaujolais kan men opdelen in 5 categorieën. Vooreerst heb je de jonge, lichte en fruitige primeurwijnen, de Beaujolais, de Beaujolais Supérieure, de Beaujolais-Villages en ten slotte heb je de Beaujolais Grand Cru.
De tien Cru's van de Beaujolais zijn:
- Brouilly
- Chénas
- Chiroubles
- Côte de Brouilly
- Fleurie
- Juliénas
- Morgon
- Moulin-à-Vent
- Régnié
- Saint-Amour
De bekendste van deze streek is ongetwijfeld de Beaujolais Nouveau.
Terroir & Klimaat
De noordoostelijke uitlopers van het Massif Central nemen het wijnbouwgebied in bescherming tegen stormen en winterkou. Regen- en hagelbuien komen echter zeer frequent voor in de Beaujolais. In de herfst en bij volle rijpheid van de druiven is het voor de boeren steeds bang afwachten voor de zo gevreesde hagelbuien.
Halverwege Beaujolais loopt het riviertje Nizerand, dewelke een geologische scheidingslijn trekt tussen het noordelijke en het zuidelijke gedeelte. Ten noorden vindt men een grond van verweerde blauwe en roze graniet. De ondergrond heeft een hoog mangaangehalte. Het zijn dan ook de beste bodems uit de Beaujolais waarin de gamay druif het beste gedijt. Het gebied wordt als de Haut-Beaujolais gekenmerkt.
Het zuidelijke gedeelte, naar Lyon toe is de Bas-Beaujolais. De bodem is hier vruchtbaarder. Hier overheerst een lichtere grond met meer kalk, wat leem en zand.
Druivensoorten
Twee druiven slechts spelen een hoofdrol in de Beaujolais wijnen.
De witte wijnen komen slechts in een bescheiden hoeveelheid voor en mogen enkel van de chardonnay druif gemaakt worden.
De gamay druif is verantwoordelijk voor de fruitige rode wijnen. Voluit heet deze druif echte gamay noir à jus blanc.
