Australië

Australië wijnkaartInleiding

Australië is een zeer uitgestrekt, indrukwekkend land waar slecht 18 miljoen mensen wonen. Deze mensen wonen verspreid rond de vruchtbare groen randen van hun grote rode land. Ondanks de enorme afstanden tussen hen, delen ze soms een opmerkelijk sterk gemeenschapsgevoel. Australië mag dan een groot land zijn, men voelt zich er als in klein plattelandsdorp. Het is daarom niet verwonderlijk dat de wijnindustrie van Australië een van de best samenwerkende van de wereld is. Een kleine weekendhobbyist met één wijnveld aan de koele zuidkust van Tasmanië voelt zich evenzeer een deel van de industrie als de hoogste wijnproducent van een van de grote Zuid-Australische bedrijven met duizenden hectaren wijngaard die zich tot de glorende verte uitstrekken. Vandaag in de eenentwintigste eeuw, is de Australische wijnindustrie gezamenlijk succesvoller dan ooit tevoren.

Geschiedenis

Kapitein Arthur Phillip plantte in 1788 trots de eerste wijnstokken bij wat later Sydney zou worden, enkele dagen nadat de Eerste Vloot in de nieuwe kolonie was aangekomen. Men begon onmiddellijk een grote toekomst te voorspellen voor de wijn van "Down Under".
Australië werd in zijn beginjaren "de wijngaard van John Bull" genoemd, een echt paradijs voor de wijncultuur, bestemd om mooie tafelwijnen voor het keizerrijk te produceren. Pioniers zwierven uit over het land met een wijnstok in de hand.
Rond de jaren zeventig van de negentiende eeuw leek de voorspelling bewaarheid te worden. Australische wijngaarden wonnen gouden medailles in Parijs en Londen met hun lichte wijnen enigszins in de klassieke stijlen van Europa. Ongelukkigerwijs moesten deze zelfde wijngaarden slecht een paar jaar later verdwijnen. Ze werden vernietigd door de wijnluis phylloxera, of overgenomen door zuivelboerderijen, of ze werden eenvoudig overbodige doordat de Australische nationale smaak naar bier en versterkte wijnen ging vragen.
Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog produceerden Zuid-Australië enVictoria grote hoeveelheden port, sherry en zware rode wijnen, waarvan vele hun weg vonden naar het Oude Land. In het begin van de jaren dertig exporteerde Australië meer wijn naar Engeland dan Frankrijk. Maar aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de exportvraag verminderd en schenen de thuisdrinkers versterkte wijnen te prefereren. De toekomst voor de kwaliteitstafelwijnen, die we tegenwoordig met Australië associëren, zag er ellendig uit.
In de jaren zestig kwam de interesse voor de tafelwijn weer op en de binnenlandse hausse begon. Maar de volgende twintig jaar overschatte de herboren industrie de vraag, en nog tot in het midden van de jaren tachtig werden onbetaalbare oude wijnstokken, zoals Shiraz en Grenache, uit de grond getrokken vanwege met een door de regering ondersteund plan om het wijnoverschot te verminderen. Ironisch genoeg viel dit samen met het begin van de huidige exporthausse op de markten die nu schreeuwen om wijn gemaakt van deze oude wijnstokken.
Vandaag de dag groeit de exporthausse nog steeds en bloeit de industrie. Het is de bedoeling dat tegen het jaar 2025 de productie is verdrievoudigd en dat Australië de winstgevendste wijnexporteur van de wereld wordt.

Wijnbouwgebieden

Als continent met vele verschillende klimaatzones, topografie en bodemkenmerken en een rijke traditie, brede kennis en grote technische wijnbouwexpertise heeft Australië bewezen wijnen op de markt te kunnen brengen met een aantal smaken en dimensies dat zijn weerga niet kent. We onderscheiden wijnregio's:

  • New South Wales
  • Queensland
  • South Australia
  • Victoria
  • Tasmania
  • Western Australia

Elke regio is verdeeld in wijngebieden. Meer info hierover kan je per regio terugvinden.

De wijnbouw

Waarom is Australische wijn zo populair? Wat is het geheim van dit succes?
Veel wijnproducenten van de Oude Wereld zullen, nogal afwijzend, dit alles toeschrijven aan de technologie en in zekere zin hebben ze gelijk. Australië heeft een benijdenswaardig record op het gebied van technische innovatie in de chemie van het wijnmaken en in wijncultuurtechnieken. Australische wijnproducenten hebben ook een opmerkelijk eksterachtig talent technieken en innovaties van andere landen te begrijpen, over te nemen en te verbeteren.
Deze geschiedenis van kritische waardering heeft ook de ruggengraat gevormd van Australiës beroemde scholen voor wijnproducenten. Roseworthy en de Charles Sturt Universiteit te Wagga Wagga leveren enkele van de meest vakbekwame, goed georiënteerde en kritische wijnproducenten ter wereld.
Maar terwijl Australiës oprechte omarming van de technologie verantwoordelijk is voor zijn consequent foutloze, betrouwbare wijnen, is de technologie niet het enige antwoord.
Belangrijker zijn de wijngaarden. In de jaren tachtig kregen de technieken van het wijnmaken alle aandacht. Nu ligt het accent weer op het buitengebeuren. Ga maar tussen de perfect geleide, gezonde wijnstokken vol druiven staan, met roestrode grond onder je voeten en weidse blauwe hemel boven je, en het Australische overwicht is duidelijk.
Verre van toevallig zit Australië ook in het proces van het wettelijk definiëren en registreren van zijn wijnregio's, het resultaat van een handelsovereenkomst uit 1994 met de EU. Terwijl dit eenvoudige appellation systeem weinig invloed zal hebben op de al duidelijke etikettering van Australische wijnen, is het binnen de industrie een geheugensteuntje om te bedenken welke soorten het waar het best doen, en welke wijngaarden het beter doen dan hun buren. In zekere zin is het een aarzelende erkenning van het Franse idee van "terroir". Omdat het accent op mengen lag, is dit vreemde concept tot dusver vaak door de wijnproducenten over het hoofd gezien.
De legendarische wijnproducenten van Australië, zoals Max Schubert van Penfolds, begrepen het belang van verscheidenheid in de keuze van druiventypes en cultivatie. Het is essentieel dat het zich ontwikkelde Australische appellation systeem flexibel blijft. Want uiteindelijk is de vrijheid het grootste pluspunt van de Australische wijnindustrie.

De wijnwetgeving

De Australische wijnmakers zijn niet zo gebonden aan oude tradities of regels en wetten zoals men dit in bepaalde Europese gebieden tegenkomt, maar heel wetteloos is het ook weer niet.

Een aanscherping van de Australian Wine and Brandy Corporation Act in 1980 met o.a. de invoering van Geographical Indications - officieel verkort tot GI, betekende de invoering van een aantal regels die op veel punten geïnspireerd lijken te zijn door de Franse AOC. Deze invoering gebeurde onder druk van Europa.
Toch is de GI niet zo restrictief. De geographical Indication is een officiële beschrijving van een "wine zone", een "region" of een "sub-region". Heeft weinig of geen regels betreffende de wijnbouw en vinificatietechnieken. Bepaalt enkel de 85% regel en bepaalt hoofdzakelijk de geografische grenzen van een gebied.
De term Estate wordt in de GI niet weerhouden. Meestal verwijst dit naar een individueel wijngoed, maar de term s dus niet wettelijk bepaalt.

Voor de wijnen die uitgevoerd worden naar de Europese Gemeenschap en USA gelden volgende regels:

  • Minimaal 85% van de wijn moet uit het op het etiket gedeclareerde gebied komen.
  • Minimaal 85% van de wijn moet van het op het etiket gedeclareerde oogstjaar zijn.
  • Minimaal 85% van de wijn moet van de op het etiket gedeclareerde druivensoort zijn.

Niet de plaats van het wijnbedrijf bepaalt de herkomst van de wijn (GI), maar wel de herkomst van de wijndruiven. Bij blends worden de verschillende GI's en druiven vermeld, in volgorde van hun kwantiteit.  

De kwaliteitspiramide

  • De multi-district-blends vormen meestal de basis van de kwaliteitspiramide. 
    De herkomstbenaming luidt dan South-Australia, South-Eastern Australia of alleen Australia. De druiven komen uit wijngaarden die soms 30, soms 3000 kilometer uit elkaar liggen.
    Ze worden per vrachtwagen in een gekoelde container vervoerd om op een centrale plek gevinifieerd te worden. Ze hebben echter een bepaalde stijl in smaak die afgestemd is op de voorkeur van de wijndrinker.
     
  • De regionale wijnen. Boven multi-district-blends vinden we in de kwaliteitspiramide wijn die een regionale identiteit heeft. De druiven ervoor zijn afkomstig uit een bepaald geografisch duidelijk begrensd wijnbouwgebied met een karakteristieke bodem en een veelal uniform klimaat: Clare Valley, Hunter Valley of Tasmanië bijvoorbeeld. Meestal zijn de druiven dan deels uit eigen wijngaard afkomstig, deels komen ze van leveranciers uit andere delen van het gebied.
     
  • Estate-wijn. Meer dan de helft van de Australische wijngoederen bestaat uit kleine en middelgrote bedrijven die hun druiven uitsluitend zelf produceren en geen contractleveranciers (contract growers) hebben van wie ze druiven kopen. Hun wijn wordt estate-wijn genoemd. hij komt uit een klein gebied binnen een wijnstreek. hun wijn heeft vaak een duidelijk eigen inzicht. het kunnen toppers zijn maar dat is niet altijd het geval. Teveel andere factoren spelen ook nog een rol: de ligging van de eigen wijngaarden, het onderhoud van de wijngard, de eigen kwaliteitscriteria.
     
  • De single-vineyard wine. Wijn van één wijngaard is zeldzaam in Australië. Zelfs als ze, van een single-vineyard stammen dan wordt dat zelden vermeld.

Het BIN-nummer

Veel Australische wijn draagt een BIN-nummer op het etiket. BIN betekent letterlijk vertaald bocht. Bedoeld is een afdeling van de kelder waarin de wijnflessen liggen. Ieder wijngoed en ieder bedrijf heeft zulke bochten en in iedere bocht liggen de verschillende geproduceerde wijnen. De wijnen waren en zijn daar echter niet alleen verschillend in ras en herkomst maar ook in stijl. Het BIN-nummer heeft betrekking op één van deze stijlen. Het heeft dus ook direct met de assemblage te maken.
Nu worden BIN-nummers nog slechts door enkele grote huizen gebruikt. Een paar klassiekers dragen het nog steeds, zoals Lindemans bestseller Chardonnay BIN 65, Penfolds heeft het BIN systeem het sterkst gecultiveerd.

Klimaat

De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus.
De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.

Langs de hele Australische kust ontstaat zeewind. Vooral als het temperatuurverschil tussen land en zee groot is, treedt zeewind op. De west, oost en zuidkust maken hier meer zeewind mee dan de tropische noordkust. Zeewind treedt vooral op in de lente en in de zomer.

Grofweg kan men het klimaat opdelen in 3 typen:
De tropische noordkust (regenklimaat met droge periodes)
Het gematigde zuiden (mediterrane klimaat)
Het droge midden en westen (woestijn en steppeklimaat)

De tropische noordkust
In het noordelijke deel is het tropisch heet.
De regenperiode is er van november tot maart. Het tropische gedeelte van Australië is omwille van deze regenperiode één van de nattere gebieden van het land.

Het gematigde zuiden
Het zuiden heeft een gematigd klimaat. Het gebied kent vier duidelijke seizoenen. Het gebied kan verdeeld worden in twee klimaattypes:

  • Western Australia, South Australia, Victoria
    Koele winters en warme tot hete zomers (mediterraan)
    In de zomer is het overal heet me temperaturen van boven tot 35 graden.
    Alleen aan de zee is het koeler
     
  • Het noorden van New South Wales en Queensland kent een subtropisch klimaat met droge en vochtige zomer en herfst.

Het droge midden en westen
Het noordwesten van het land is doorgans het meest warme gebied. Dit gebied is woestijnachtig en dus heet.
In het westen van Australië komen ook hoge nachttemperaturen voor. Nachten van 30 graden zijn niet ongebruikelijk.

Tasmanië
Tasmanië heeft een eigen klimaat, waar de temperaturen gematigder zijn en de zon in de winter wel een verstek laat gaan.

Druivensoorten

Alle bekende internationale druiven worden in Australië geteeld. Ze hebben verschillende statussen volgens een officiële indeling die uitgaat van drie kwaliteitsgroepen: "Premium", "non-premium" en "multipurpose". Premium en non-premium druiven zijn altijd vitis vinifera soorten uitsluitend bestemd voor wijnproductie.

De belangrijkste witte druivensoorten

  • De Chardonnay wordt geteeld in alle Australische staten en gedijt in alle klimaatzones. De wijnen uit de koelere regio's worden vooral gekenmerkt door noten van appel, kweepeer, grapefruit en limoenen, terwijl die uit de warmeren en warme tot hete gebieden meer doen denken aan perzik en tropische vruchten. De populariteit van deze wijn heeft dankzij de rijke smaaktonen en het boeket van rijp fruit een hoge vlucht genomen, de Chardonnay is dan ook uitgegroeid tot de meest populaire Australische witte wijn.
    Sémillons worden in vele Australische wijngebieden geproduceerd. Hij wordt in twee stijlen geproduceerd.
    Deze zonder houtrijping of malolactische gisting: het palet reikt van de frisse, knisperende Sémillons met frisse, kruidachtige tonen die aan gras, kweepeer en citroen doen denken.
    Mét houtrijping tot de volle Sémillon wijnen met geroosterde en honingachtige tonen. De laatste zijn in eerste instantie ingetogen, vet en neutraal, maar ontwikkelen naarmate zij ouderen een voller, complex karakter, een vette boterachtige, notige geur en honingtextuur.
    Nog steeds is Hunter Valley het belangrijkste wijngebied voor dit ras.
     
  • Riesling. Zeer goede resultaten worden bekomen in Barossa en Clare Valley.
    De gisting geschiedt in de regel op inox. De betere wijnen worden gekenmerkt door intense aroma's en bezitten een zuurbalans die makt dat zij langdurig kunnen ouderen. Deze wijnen worden vaak omschreven als knisperend, stalig, mineralig en verfrissend, met aroma's van bloemen, tonen van appels, peer, citroen en zelfs passievrucht. Bij het ouderen ontwikkelen zich geroosterde en honingachtige tonen.
    Er worden ook zoete wijnen gemaakt van de Riesling druif.
     
  • De Sauvignon Blanc heeft in Australië niet zoveel succes als in Nieuw-Zeeland. De wijn ervan bezit weliswaar kracht en volheid mar niet het uitgesproken smaakprofiel van de wijn van het naburige eiland. In overeenstemming met het warme klimaat van Australië zijn het volle, weelderige wijnen. Ze hebben tonen van mango en andere tropische vruchten, minder van kruisbes of groene asperges zoals die uit Nieuw-Zeeland. In McLaren Vale en in Padthaway zijn er uitstekende Sauvignon Blancs. In Margaret River wordt dit ras meestal met Sémillon of Chenin Blanc gemengd.
     
  • Verdelho is een successtory in Australië. Oorspronkelijk ingevoerd om zoete versterkte wijnen te maken, wordt de druif nu ook gebruikt om droge wijnen te produceren. De druiven gedijen goed in vele klimaatzones. verdelho kan het best worden gekenschetst als een genereuze, rijke wijn met aroma's van tropische vruchten, waartegen de knisperend-zure tonen enigszins tegenwicht bieden.

De belangrijktse rode druivensoorten 

  • Shiraz is ongetwijfeld het belangrijkste druivenras van Australië. We weten dat de meeste Shiraz die aangeplant werd in Australië afkomstig zijn van 6 stekken die James Busby in de 19e eeuw had meegenomen van de Hermitage heuvel uit de Franse Rhônevallei. Doordat het ras zo flexibel is wat klimaat en bodem betreft is deze de laatste 160 jaar voortdurend aangeplant in Australië. Shiraz heeft de opmerkelijke capaciteit om de kern van zijn karakter te behouden en toch veel verschillende gezichten te tonen. Wereldwijd proberen andere landen Australië in te halen. Anders dan 25 jaar geleden, heeft Shiraz nu een internationale status. Australië blijft echter voorop lopen door nieuwe aanplant en voortdurende verbeteringen. Australië houdt ook de waardevolle bron, de oude ranken, in ere.
     
  • Cabernet Sauvignon. Het palet reikt van geurige, vlotte drinkwijnen met lichte tannine tot de rijke, complexe, astringente Cabernet Sauvignon. De wijnen hebben in het algemeen een bladerige, muntachtige en stoffige smaak met duidelijke tonen van zwarte bes. De vollere wijnen worden gekenmerkt door rijke fruitaroma's, meer in de richting van zoethout en zwarte bes.
    De beste resultaten bereikt men in minder warme tot koelere regio's.
    De toppers krijgen meestal geen toevoeging van Cabernet Franc of Merlot omdat ze op zich zo complex zijn dat een assemblage niet nodig is. Er zijn echter ook voorbeelden van het tegendeel.
    Het eminente wijnbouwgebied voor dit ras is Coonawarra. Traditioneel zijn Barossa en Hunter Valley de Cabernet Sauvignon streken. Hier leveren ze krachtige, tamelijk alcoholrijke wijn. In Victoria zijn ze verfijnder maar niet zo weelderig.
    In de Yarra Valley valt net als in Coonawarra de eucalyptustoon duidelijk op. uit West-Australië komt sinds 1990 krachtige Cabernet Sauvignon met veel fruit en een kruidige zweem paprika.
    Ze zijn allemaal door de milde tannine al vrij vroeg drinkbaar.
     
  • De Australische Merlot omvat een breed scala aan stijlen: geurige, ronde wijnen, zacht met een vlezige structuur en tonen van munt, pruim en vruchtencake, maar ook de meer geconcentreerde, complexe en fluwelige Merlots. Deze wijnen worden gekenmerkt door de rijpere fruittonen van pruimen, bramen, bosbessen en zwarte bessen.
    Men ziet Merlot niet vaak als monocépage.
     
  • De Grenache is een zeer veelzijdig druivenras dat zich leent voor het maken van rosé, droge rode wijn of versterkte wijn. in de betere wijnen harmoniëren die kruidige, aangename fruitaroma's uitstekend met de hogere alcoholgehaltes. Zij zijn gekenmerkt door rijke bessentonen maar bevatten slechts weinig tannine.
    Ze worden veelal gebruikt in de "GSM" wijnen. Dit zijn blends van Grenache, Shiraz en Mourvèdre.
     
  • De Pinot Noir bezit in Australië, buiten de Bourgogne, de meest geschikte gebieden voor de aanplant van deze druif. De Pinot Noir staat bekend als een zeer gevoelige druif die niet overal kan worden aangeplant. Het klimaat is het belangrijkste voor deze druivensoort. In Australië komt de Pinot Noir vooral voor in streken als Tasmanië, de Port Philip zone van Victoria en Henty. De Pinot Noir ranken die in de beste gebieden van Australië groeien zijn hooguit 25 jaar oud. In de toekomst zullen er dus meer oudere wijnranken komen die voor nog betere wijnen kunnen zorgen.

Een opkomende trend in de Australische wijnwereld zijn de duoblends: een blend tussen twee verschillende druiven: Chardonnay-Verdelho, Shiraz-Viognier, Grenache-Mlbec, Chardonnay-Sémillon, Sauvignon Blanc-Sémillon, Cabernet Sauvignon-Shiraz...
Een trend die natuurlijk wordt versterkt door de gigantische druivenoverschotten in bepaalde regio's en variëteiten. Unieke duoblends worden dan een van de instrumenten om en surplus weg te werken.

Australian Wine & Brandy Corporation

De AWBC is een Australisch overheidsorgaan dat in het kader van de "Australian Wine and Brandy Corporation Act 1980" verantwoordelijk is voor de promotie van en het toezicht op Australische wijn en brandy.

  • De AWBC verleent de Australian Wine Export Council (AWEC) belangrijke diensten aan de Australische wijnindustrie
  • Zij verstrekt informatie via haar voorlichtingsafdelingen, waaronder ook de Wine Industry Information Service valt
  • Zij vaardigt regelgeving uit waarvoor er garanties bestaan met betrekking tot de herkomst en de reputatie van Australische wijn

In dit kader werd onder meer een "Label Integry Program" ingevoerd en is het "Geographical Indications Committee" opgericht. De AWBC valt onder het Australische Ministerie van Landbouw, Visserij en Bosbouw en is daarmede via de minister verantwoordelijk jegens het parlement.

De voornaamste taken van de AWBC zijn:

  • Regelgeving - om te bewerkstellingen dat er garanties bestaan met betrekking tot de herkomst en de reputatie van Australische wijn. De AWBC controleert alle voor export bestemde Australische wijnen en brandy's en geeft de vereiste vergunningen af.
    Daarnaast werkt zij aan een "Label Integrity Program" en levert zij via het "Geographical Indications Committee" definities van de Australische druivenproducerende gebieden aan.
     
  • Informatieverstrekking - het verzamelen, ordenen en verspreiden van accurate, up-to-date informatie, zoals statistieken met betrekking tot de wijnindustrie met behulp waarvan de Australische wijnbouwers concurrerend kunnen blijven opereren.
    De AWBC biedt tevens onderdak aan de "Wine Industry Information Service", waar de wijnindustrie en andere geïnteresseerden terechtkunnen voor informatie.
     
  • Promotie - planning, coördinatie en beheer van de verkoopbevordering en marketing van Australische wijnen buiten Australië via de kantoren van de Australian Wine Export Council in Australië, Londen, Frankfurt, Stockholm, Tokio, New York en Toronto.

België en Nederland kunnen terecht bij:
Regional Manager Continental Europe: Marco Tiggelman
Smidswater 27 - Den Haag - Nederland
europe@wineaustralia.com

Onze wijnen