Het leiden of geleiden van de wijnstokken zien we veelal terug in de door ons gekende systemen zoals guyot of cordon in enkele of dubbele vorm. Gobelet (bush vine) of Pergola zullen we ook wel kennen. Maar er zijn nog vele andere geleidingssystemen en in sommige regio's van Italië houden ze zich echt nog aan de vroegere tradities!
In het zuiden van Italië bijvoorbeeld, waar de zon gulzig schijnt en de aarde nog verhalen uit lang vervlogen tijden fluistert, vinden we een wijngaardtechniek die zowel bizar als betoverend is: de Alberata Aversana. Dit oude leidingsysteem voor wijnbouw, dat nog steeds wordt toegepast in delen van Caserta in Campanië, is een levend anachronisme in een wereld waarin efficiëntie en modernisering de boventoon voeren.
Een wijnstok die de hoogte Zoekt
Terwijl de meeste wijnstokken vandaag de dag laag over de aarde kronkelen, als soldaten in strakke rijen, neemt de Alberata Aversana een luchtigere benadering. Letterlijk. De wijnranken slingeren zich metershoog omhoog langs populieren, een techniek die al sinds de Romeinse tijd wordt gebruikt. Dit systeem is niet alleen een staaltje agrarische acrobatiek, het is ook een manier om de druiven veilig te houden van de vochtige grond en vraatzuchtige dieren. De druiven hangen hoog boven het hoofd, badend in zonlicht, dansend op de warme bries die uit de Tyrreense Zee komt aanwaaien.
Een oude techniek in een moderne wereld
In een tijdperk waarin wijnbouw steeds wetenschappelijker en meer gecontroleerd wordt, is de Alberata Aversana een schoolvoorbeeld van hoe traditie koppig standhoudt. Het is een methode die in moderne wijnkringen soms met opgetrokken wenkbrauwen wordt bekeken. De hoge aanplant maakt het plukken een halsbrekend werkje: arbeiders moeten met ladders en manden in de weer, balancerend tussen de slanke boomstammen, als ware acrobaten van de wijnoogst. Het oogsten gebeurt meestal met de hand, en op een manier die bijna theatraal aandoet. Een verkeerd geplaatste stap en de druivenplukker maakt een minder elegante afdaling dan gepland.
De druif die hoog rijst
De druivensoorten die op deze manier worden geteeld, zijn meestal Asprinio di Aversa, een inheemse variëteit die bekendstaat om zijn strakke zuren en levendige frisheid. Vroeger werd deze wijn vooral gebruikt als basis voor schuimwijn – en terecht, want de druiven behouden door hun unieke teeltwijze een ongekende frisheid. De hoge groei zorgt ervoor dat de druiven langzaam rijpen, beschermd tegen overtollige hitte en schimmels, waardoor de wijn een eigenzinnig karakter krijgt dat elders moeilijk te repliceren valt.
Een traditie onder druk
Ondanks de charme van deze methode, heeft de Alberata Aversana het moeilijk. De moderne wijnbouw heeft weinig geduld voor technieken die veel arbeid en expertise vergen, en de jongere generaties trekken liever naar de steden dan zich in ladders en wijnranken te wringen. Toch houden enkele gepassioneerde wijnmakers vast aan deze traditie, niet alleen uit romantiek, maar ook uit respect voor een systeem dat eeuwenlang heeft gewerkt. In een tijd waarin ‘terroir’ en authenticiteit hoog op de wijnagenda staan, biedt de Alberata Aversana een verhaal dat niet gemanipuleerd is, maar puur en onversneden de geschiedenis ademt.
Een laatste blik naar boven
Wie door Caserta reist en de lucht in kijkt, kan zomaar een glimp opvangen van deze zwevende wijngaarden. Misschien klinkt het ouderwets, misschien onpraktisch, maar als je eenmaal een glas Asprinio in de hand hebt, met die knisperende zuren en die elegante eenvoud, dan begrijp je ineens waarom sommige tradities het waard zijn om, letterlijk en figuurlijk, in stand te houden.
