Toen we in het voorjaar voor Italian Wine Ambassador aan het studeren waren was een zeer grondige kennis van de autochtone Italiaanse druivenrassen een noodzaak. Bij deze indiepte studie viel het me op hoeveel van deze druiven gevoelig zijn voor Peronospora. Mijn kennis van deze veel voorkomende ziekte ging niet veel verder dan het kunnen benoemen van de Nederlandse benaming ervan. Daar moest dus verandering in komen!
Peronospora, staat ook wel bekend als valse meeldauw en is een van de meest gevreesde schimmelziekten in de wijnbouw. Deze ziekte, veroorzaakt door de schimmel Plasmopara viticola, kan aanzienlijke schade aanrichten aan wijngaarden, wat leidt tot verlies van opbrengst en kwaliteit van de druiven.
Wat is Peronospora?
Peronospora is een schimmelziekte die vooral voorkomt in vochtige en warme klimaten. De schimmel infecteert de bladeren, stengels en trossen van de druivenplant. De eerste tekenen van infectie zijn vaak kleine, gele vlekken op de bovenkant van de bladeren, die later bruin worden en afsterven. Aan de onderkant van de bladeren verschijnt een witachtige schimmelpluis, wat een duidelijk teken is van peronospora.
Gevolgen voor de Wijngaard
De impact van peronospora op een wijngaard kan verwoestend zijn. De schimmel kan de fotosynthese van de plant verstoren, wat leidt tot verminderde groei en opbrengst. In ernstige gevallen kunnen de druiven zelf geïnfecteerd raken, wat resulteert in druiven die niet geschikt zijn voor wijnproductie. Dit kan aanzienlijke economische verliezen veroorzaken voor wijnboeren.
Weersafhankelijkheid van Peronospora
Peronospora is sterk afhankelijk van weersomstandigheden voor zijn ontwikkeling en verspreiding. De schimmel gedijt in vochtige en warme omstandigheden, wat betekent dat regenachtige periodes en hoge luchtvochtigheid de ideale omstandigheden creëren voor infectie. Hier is hoe het weer de verschillende fasen van de infectie beïnvloedt:
1. Sporenvorming
Tijdens periodes van hoge luchtvochtigheid en milde temperaturen (tussen 10°C en 25°C), produceert de schimmel sporen op de onderkant van geïnfecteerde bladeren. Deze sporen worden verspreid door wind en regen naar andere delen van de plant en naar naburige planten.
2. Infectie
Wanneer de sporen op een nieuwe plant landen, hebben ze vocht nodig om te ontkiemen. Regen of dauw zorgt voor de benodigde vochtigheid. De sporen dringen de plant binnen via de huidmondjes (kleine openingen op de bladeren) en beginnen de plantencellen te infecteren.
3. Latente Periode
Na infectie volgt een latente periode waarin de schimmel zich in de plant ontwikkelt zonder zichtbare symptomen. Deze periode kan variëren van enkele dagen tot enkele weken, afhankelijk van de temperatuur en vochtigheid.
4. Symptomen
Bij gunstige omstandigheden (vochtige en warme periodes) verschijnen de eerste symptomen, zoals gele vlekken op de bovenkant van de bladeren en witachtige schimmelpluis aan de onderkant. Deze symptomen worden vaak zichtbaar na een regenbui of bij hoge luchtvochtigheid.
5. Verspreiding
De cyclus herhaalt zich wanneer nieuwe sporen worden geproduceerd en verspreid. Dit kan leiden tot een snelle verspreiding van de ziekte in de wijngaard, vooral tijdens een nat groeiseizoen (zoals bv. In het jaar 2021 het geval was).
Preventie en beheersing
Een van de traditionele methoden om peronospora te bestrijden is het gebruik van bordelese pap. Bordelese pap, ontdekt in 1885, is een blauwachtige vloeistof die wordt gemaakt door koper(II)sulfaat te mengen met gebluste kalk in water. Dit mengsel wordt gebruikt als fungicide om schimmelziekten te voorkomen. Dit mengsel werkt preventief tegen schimmelziekten zoals peronospora door een beschermende laag op de planten te vormen. Deze laag voorkomt dat de schimmelsporen zich kunnen vestigen en groeien. Het is effectief en relatief goedkoop, wat het een populaire keuze maakt onder wijnboeren.
Waarom het gebruik van bordelese pap geen goed idee is!
Hoewel bordelese pap effectief is, heeft het ook nadelen. Koper, een van de hoofdbestanddelen, is een zwaar metaal dat zich kan ophopen in de bodem. Dit kan leiden tot toxiciteit voor micro-organismen en zelfs voor de wijnstokken zelf. Bovendien kan een hoge concentratie koper in de bodem schadelijk zijn voor de gist die verantwoordelijk is voor de fermentatie van de druiven. Daarom is het belangrijk om bordelese pap met mate en volgens de richtlijnen te gebruiken om milieuschade te voorkomen.
Er zijn trouwens verschillende alternatieven voorhanden in de bestrijding tegen valse meeldauw (Peronospora) in wijngaarden:
- Kaliumbicarbonaat: Dit is een milieuvriendelijk alternatief dat effectief is tegen schimmelziekten zoals valse meeldauw.
- Biologische fungiciden: Producten op basis van natuurlijke ingrediënten zoals neemolie, zwavel, en biologische koperpreparaten kunnen ook worden gebruikt.
- Compostthee: Dit is een natuurlijke oplossing die de gezondheid van de bodem en de planten bevordert, waardoor ze beter bestand zijn tegen ziekten.
- Melk en wei: Deze producten kunnen worden gebruikt als een preventieve maatregel tegen schimmelziekten door een beschermende laag op de bladeren te vormen.
Innovaties in de Bestrijding van Peronospora
De wijnbouwsector blijft innoveren in de strijd tegen peronospora. Nieuwe technologieën, zoals drones en sensoren, worden ingezet om de gezondheid van wijngaarden te monitoren en vroegtijdige tekenen van infectie op te sporen. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar resistente druivenrassen die minder vatbaar zijn voor peronospora.
Conclusie
Peronospora blijft een uitdaging voor wijnboeren wereldwijd, maar met de juiste preventieve maatregelen en innovatieve technieken kunnen de gevolgen van deze ziekte worden geminimaliseerd. Door voortdurend te investeren in onderzoek en technologie, kunnen wijnboeren hun wijngaarden beschermen en de kwaliteit van hun druiven behouden.