Champagne - Afgebakend gebied

Inleiding 

Het gebied waarbinnen champagne mag worden geproduceerd is exact afgebakend en wettelijk vastgelegd. Er is een Appellation Champagne Contrôllée. Deze appellation d'origine contrôlée dateert van juni 1936. De Champagne behoorde bij de eerste gebieden waarvan de rechten op een wettelijk beschermde herkomstbenaming zijn gehonoreerd door het in 1935 opgerichte Comité national des appellations d'origine. De wettelijke afbakening van het wijnbouwgebied Champagne had reeds eerder plaats. In de periode 1907-1911 werden voor het eerst grenzen getrokken. In 1919 bereikte men een akkoord over een waarderingssysteem voor de kwaliteit van de verschillende gemeenten, het stelsel van de 'échelle des crus' en de daaraan gekoppelde methode voor de prijsvaststelling van de druiven. In de periode 1919-1927 ten slotte was er een tweede, herziene en preciezere afbakening van het Champagne-gebied.

De Champagne viticole slaat vooral op het gebied dat ter plekke bekend is als de falaises, de kalkrijke heuvelruggen in de arrondissementen van Reims en Epernay. Maar ook een aantal gemeenten in het zuidoostelijke deel van het departement Aube (rondom Bar-sur-Seine en Bar-sur-Aube) behoort ertoe. De wijnbouw in de Aube is zelfs in het geheel niet onbelangrijk, want goed voor bijna een vijfde van de totale wijngaardoppervlakte in Champagne. En verder in het departement Marne, het gebied rondom de plaatsen Sézanne, Châlon-sur-Marne en Vitry-le-François. Ook het zuiden van het departement Aisne, de vallei van de rivier de marne bij Château-Thierry, hoort erbij.

Rondom Reims en Epernay onderscheiden we drie districten, te weten de Montagne de Reims, de Vallée de la Marne en de Côte de Blancs.

Montagne de Reims

De Montagne de Reims is een Parc naturel régional. Hier treffen we, behalve belangrijke wijngaarden, uitgestrekte loofboombossen en menige graanakker. In de bossen leeft heel wat wild. Vele aardige dorpen zoals Villedommange, Rilly-la-Montagne, Chigny-les-Roses, Verzenay en Verzy aan de noordzijde en Ambonnay, Bouzy, Louvois, Ay, Champillon en Hautvillers aan de zuidzijde, bedekken met hun wijnakkers de, wat men in Champagne 'Montagne de Reims' noemt. Het is echter geen gebergte. Het hoogste punt is slecht 288 meter hoog. 
Dit plateau ten zuiden van Reims heeft een lengte van west naar oost van 20 à 25 kilometer en een breedte van noord naar zuid, van Reims naar Epernay van 8 tot 12 kilometer. Het gebied rond Sermiers, Chamery, Ecueil, Sacy, Villedommange, Pargny-lès-Reims en dan verder via de west- en noordzijde van Reims tot Nogent-l'Abesse, pal ten oosten van de stad, wordt ook la Petite Montagne genoemd. Van de weeromstuit wordt het gebied van Rilly-la-Montagne, Verzenay, Verzy, Ambonnay en Louvois als la Grande Montagne aangeduid.

Op de hellingen vinden we de wijngaarden die hier vooral zijn beplant met Pinot Noir. Het is echter een te starre gedachte dat de Montagne de Reims alleen beplant zou zijn met deze druivenvariëteit. Her en der is er ook Chardonnay en Pinot Meunier te vinden. Zelfs in de gemeente Bouzy, zeer verbonden met de Pinot Noir bestaat er aanplant van de twee andere druivensoorten.

Aan de kant van Reims, van Villedommange tot voorbij Verzenay, liggen de wijngaarden op het noorden. Soms, door de vorm van het terrein, op het noodwesten of noordoosten. Een noordelijke, en de daarvan afgeleide noordwestelijke en noordoostelijke expositie is in de Europese wijnbouw ongebruikelijk. Zeker in combinatie met de hoge noorderbreedte waarop het Champagnegebied ligt. Wijngaarden houden immers van beschutting, licht en een zekere warmte en zijn daarom veelal naar het zuiden, zuidoosten of zuidwesten georiënteerd. De wijngaarden van Verzy, Villers-Marmery en Trépail, op de uiterste oostzijde van het plateau, liggen op het oosten, terwijl die van Ambonnay, Bouzy en volgende dorpen meer naar het zuiden zijn gekeerd.

Vallée de la Marne

De wijngaarden op de zuidelijk gelegen hellingen van de Montagne de Reims gaan als vanzelf over in die van de Vallée de la Marne. Dit tweede district volgt de oevers van de marne van Epernay tot voorbij de Château-Thierry. Op de rechteroever liggen wijngaarden ideaal op naar het zuiden gekeerde hellingen. Op de linkeroever hebben ze meestal een noordelijke expositie, met als gevolg dat de akkers van gemeenten als Mardeuil, Boursault, Troissy en Dormans in kwaliteit nadrukkelijk worden overtroffen door die van Dizy, Hautvillers, Cumières, Damery, Venteuil, Chântillon-sur-Marne, Verneuil en andere. De beste wijngaarden zijn beplant met Pinot Noir, maar we treffen in de Vallée de la Marne ook veel Pinot Meunier aan. Vooral ten westen van Epernay. Het is overigens een discutabel punt of gemeenten als Mareuil, Ay, Dizy, Champillon, Hautvillers, Cumières en andere nu bij de Montagne de Reims dan wel bij de Vallée de la Marne horen. Geologisch gezien moeten ze zonder meer tot de Montagne de Reims worden gerekend, maar historisch-commercieel zijn ze georiënteerd naar de Vallée de la Marne.

Côte des Blancs

De Côte des Blancs is een tweede falaise, haaks op de Montagne de Reims die ten zuiden en zuidwesten van Epernay verrijst. De Côte des Blancs blijkt in werkelijkheid niet te bestaan uit één enkele heuvelrug, maar uit meerdere côtes die vanuit Epernay in zuidoostelijke, zuidelijke en zuidwestelijke richting uitwaaieren. Ter plekke wordt gesproken van "Les coteaux au sud d'Epernay". Deze heuvelruggen zijn van elkaar gescheiden door kleine valleien. Op de naar het oosten, zuidoosten en zuiden gekeerde hellingen vinden we de wijngaarden. Deze zijn zeker niet alleen beplant met de blanke Chardonnay. In gemeenten als Pierry, Chavot, montheleon, Mancy en Grauves staat, naast Chardonnay, ook veel Pinot Noir. De volledig naar het oosten georiënteerde côte van Cramant, Avize, Oger en Le Mesnil, de langste, de hoogste en kwalitatief de belangrijkste, is praktisch het exclusieve domein van de Chardonnay en daarom wordt dit gehele district voor het gemak maar Côte des Blancs genoemd.

Deze bank van krijt en kalksteen volgt over een lengte van ongeveer 20 kilometer een noord-zuidlijn om ten zuiden van Vertus en Bergères-lès-Vertus plots over te gaan in vlak land met ordinaire agrarische culturen als suikerbiet en graan.

De Aube

Deze zuidelijkste streek van Champagne, die zich meer dan 100 km uitstrekt naar de zuidkant van Epernay, ligt het dichtst bij Chablis. Vanwege zijn landklimaat met koudere winters en warmere zomers rijpen de druiven zeer goed. De grond is er rijker met een ondergrond van klei en mergel. De wijnstokken brengen 80% Pinot Noir voort. Een gedeelte van de opbrengst wordt gekocht door de champagnehuizen in Reims en Epernay.

Côte de Sézanne

Dit is de nieuwste en minst bekende streek van de Champagne, want de wijnstokken werden er pas in de jaren '60 aangeplant. Dankzij de nogal zuidelijke ligging rijpen de overwegend Chardonnay druiven zeer goed en brengen volle, rijke wijnen voort.

Champagne - Afgebakend gebied

Onze wijnen